Cebur nuju daging

Portugis

Saking Wikipédia
Republik Portugal

República Portuguesa (Portugis)
Kobér Portugal
Kobér Portugal
{{{coat_alt}}}
Lambang Portugal
SemboyanEsta é a ditosa pátria, minha amada
("Inilah tanah air yang diberkati, kekasihku")
Gending kebangsaan
A Portuguesa
("Himne Nasional Portugal")
Location of Portugis (hijau tua)

– in Eropa (hijau & abu-abu tua)
– in Uni Éropa (hijau)

Genah Portugal
Genah Portugal
Ibu kota
Lisboa
38°46′N 9°9′W / 38.767°N 9.150°W / 38.767; -9.150
Kewarganegaraan (2022)[1]
Basa resmiPortugis
Basa daerah
sané kaakuin
Miranda
Agama
  • 14,1% nénten magama
  • 1,1% liyanan
DemonimPortugis
PamréntahanKasikian semi-présidénsial républik konstitusional
Marcelo Rebelo de Sousa
Luís Montenegro
LegislatipAssembleia da República
Pangadegan
868
1095
24 Juni 1128
26 Juli 1139
23 Mei 1179
1 Desember 1640
• Républik
5 Oktober 1910
• Konstitusi mangkin
25 April 1976
Jimbarnyané
 - Total
92,212 km2 (35,603 sq mi) (111)
 - Perairan (%)
1,2
Populasi
 - Perkiraan 2021
Decrease 10.352.042[2] (89)
 - Sensus Krama 2021
Decrease 10,344,802[3]
1,122[4]/km2 (2,906.0/sq mi)
PDB (KKB)2022
 - Total
Increase $432,1 miliar[5] (51)
Increase $42.067[5] (43)
PDB (nominal)2022
 - Total
Increase $255,9 miliar[5] (50)
Increase $24.910[5] (44)
Gini (2020)Positive decrease 31.2[6]
sedang
IPM (2021)Increase 0.866[7]
sangat tinggi · 38
Mata uangEuro (€)
(EUR)
Zona waktuWaktu Eropa Barat¹ (WET)
(UTC+0)
 - Musim panas (DST)
UTC+1 (Waktu Musim Panas Eropa Barat (CEST))
Lajur kemudikanan
Kode télépon+351
Kode ISO 3166PT
Ranah Internet.pt
  1. Khusus Kepulauan Azores menggunakan zona waktu UTC-1; sementara pada saat musim panas menggunakan zona waktu UTC±0.

Portugal (pengucapan Portugis: [puɾtuˈɣal]), wiadin aji resmi Republik Portugal (Portugis: República Portuguesa [ʁɛˈpuβlikɐ puɾtuˈɣezɐ]; Basa Portugis: Portugal wiadin República Portuguesa) ento gumi mardika sané matongos di tepi kauh benoa Éropa. Ibukotané Portugis ento Lisbon. Liu kramanné Portugis 10.291.027 diri (2017)[8] tur linggah guminé 92.212 km2.[9] Portugal punika negara kesatuan antuk sistem pemerintahan semi-presidensial sane marupa republik konstitusional sane magenah ring Eropa Barat Daya (Iberia, Andorra, lan Gibraltar). Portugal mawates sareng Spanyol ring sisi kangin miwah kaja, sareng Samudra Atlantik miwah Kapuloan Canary ring sisi kauh miwah kelod. Portugal taler madue wewidangan pulau ring Samudra Atlantik, inggih punika Kapuloan Madeira, Azores, miwah Kapuloan Selvagens. Portugal ngangkenin genah alit sané kawastanin Olivença sané sampun kakuasain olih Spanyol saking Kongres Wina. Wastan panegara puniki sane dumun utawi ring latin inggih punika Lusitania.

Kruna Portugis (saking kruna asli português) kaanggen nujuang krama utawi krama Portugal lan taler basa sane kaanggen olih bangsa puniki. Negara-negara sane mabasa Portugis sering kasengguh negara-negara Lusophone.

Wewidangan kolonial Portugis ring puncak kekuasaannyane ngawit saking Brasil ngantos Timor Timur. Portugal taler pinaka panegara sané sampun maju miwah dados anggota Uni Eropa, sané sareng ring warsa 1986.

Salami abad ka-15 miwah ka-16, Portugal dados pangawit eksplorasi ring pasisi, ngwangun kerajaan kolonial kapertama sané madué lingkup global, antuk padruwénan ring Afrika, Asia, miwah Amerika Selatan, dados kekuatan ekonomi, politik, miwah militer ring jagaté. Ring warsa 1580, risampuné "krisis suksesi," ipun masikian sareng Spanyol ring napi sané kabaos Uni Iberia, sané pacang mamargi ngantos warsa 1640. Risampuné Perang Restorasi, ipun ngawaliang kemerdekaan ring sor dinasti Braganza sané anyar, antuk palasan kalih mahkota miwah kerajaan. Linuh Lisbon warsa 1755, invasi Spanyol miwah Prancis, icalnyane wawidangan ring dura negara sane pinih ageng, Brasil, kasarengin antuk perang saudara, ngawinang gangguan stabilitas politik miwah ekonomi, ngirangin status Portugal pinaka kekuatan global ring abad ka-19.

Risampune monarki runtuh duk warsa 1910, republik kacumawisang, ngadegang sistem pemerintahan sane mangkin. Republik Kapertama sane nenten stabil kasarengin olih diktator sane kawastanin Negara Baru. Ring paruh kaping kalih abad kaping kalih dasa, sesampun perang kolonial Portugis miwah kudeta Revolusi Anyelir warsa 1974, diktator punika kaulungin miwah demokrasi parlemen kawangun. Makasami wawidangan ngamolihang kemerdekaan, utamannyane Angola miwah Mozambik ring Afrika. Wewidangan ring dura negara sane kaping untat, Makau, kaserahang majeng ring Cina duk warsa 1999.

Portugal inggih punika panegara sane sampun maju, ekonominyane sugih, sosial lan politiknyane stabil, tur madue Indeks Pembangunan Manusia sane pinih tegeh. Puniki silih sinunggil saking 20 negara sane madue kualitas kauripan sane pinih becik, sinambi madue PDB per kapita sane pinih andap ring pantaraning negara Eropa Barat. Puniki pinaka anggota Perserikatan Bangsa-Bangsa miwah Uni Eropa (ring galah aksesnyané duk warsa 1986, EEC), miwah anggota pendiri NATO, OECD, zona euro (UE), miwah CPLP. Sampun nyarengin makudang-kudang misi perdamaian PBB. Portugal taler dados negara anggota Wilayah Schengen.

Pamrentahan

[uah | uah wit]

Wawengkon administratip

[uah | uah wit]

Portugal kakepah malih dados 18 distrik miwah 308 munisipalitas.

Distrik[10]
  Distrik Jimbar Akéh krama     Distrik Jimbar Akéh krama
1 Lisbon 2,761 km² 2,124,426 10 Guarda 5,518 km² 173,831
2 Leiria 3,517 km² 477,967 11 Coimbra 3,947 km² 436,056
3 Santarém 6,747 km² 445,599 12 Aveiro 2,808 km² 752,867
4 Setúbal 5,064 km² 815,858 13 Viseu 5,007 km² 394,844
5 Beja 10,225|km² 154,325 14 Bragança 6,608 km² 148,808
6 Faro 4,960 km² 458,734 15 Vila Real 4,328 km² 218,935
7 Évora 7,393 km² 170,535 16 Porto 2,395 km² 1,867,986
8 Portalegre 6,065 km² 119,543 17 Braga 2,673 km² 879,918
9 Castelo Branco 6,675 km² 208,069 18 Viana do Castelo 2,255 km² 252,011
Pemerintahan otonomi
Autonomous Region Area Populasi Demonym
Azores
2,333 km²
243,101
Azorean
Madeira
801 km²
244,098
Madeiran

Budaya

[uah | uah wit]
Biara Jerónimos (duur) lan Menara Belem (tengah) inggih punika opera magna gaya Manueline lan simbol kebangsaan Portugis. Casa da Musica (beten) inggih punika conto arsitektur pasca-milenium.

Olahraga

[uah | uah wit]
Cristiano Ronaldo pinaka silih sinunggil pemain sépakbola pinih becik selantang masa

Sépakbola inggih punika olahraga sane pinih kaloktah ring Portugal. Wenten makudang-kudang pacentokan sépakbola ngawit saking amatir lokal ngantos profésional kelas jagat. Eusebio, Luis Figo, miwah Cristiano Ronaldo sané pinih utama ring lelintihan sépakbola Portugis. Ménéjer sépakbola Portugis taler patut kauratiang, antuk José Mourinho, Carlos Queiroz, miwah Abel Ferreira silih tunggil sané pinih kasub.

Galéri

[uah | uah wit]

Pustaka

[uah | uah wit]
  1. "Sefstat 2022".
  2. "Estimativas de População Residente, Portugal, NUTS I, II e III e Municípios. Exercício Ad hoc 2020 e 2021". ine.pt. INE. Kaaksés 17 June 2022.
  3. "Censos 2021 - Divulgação dos Resultados Provisórios". Statistics Portugal - Web Portal. 16 December 2021. Kaaksés 16 December 2021.
  4. "PORDATA - Population density, according to Census".
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 "Report for Selected Countries and Subjects – Portugal". International Monetary Fund. 2022. Kaaksés 11 October 2022.
  6. "Gini coefficient of equivalised disposable income". Eurostat. Kaarsipin saking versi asli tanggal 9 October 2020. Kaaksés 21 June 2022.
  7. "Human Development Report 2021/2022" (PDF) (ring Inggris). United Nations Development Programme. 8 September 2022. Kaaksés 8 September 2022. Check date values in: |access-date=, |date= (help)
  8. "Resident Population Decline Slowed Down - 2017". ine.pt. Kaaksés 21 April 2019.
  9. "Público: Portugal tem 92212 quilómetros quadrados por enquanto". publico.pt. Kaaksés 21 April 2019.
  10. "Districts of Portugal". Distritosdeportugal.com. Kaarsipin saking versi asli tanggal 2018-12-26. Kaaksés 2010-08-22. Unknown parameter |dead-url= ignored (help)

Pustaka liyanan

[uah | uah wit]
  • Negara dan Bangsa Jilid 6: Eropa. Jakarta: Widyadara. 1988. ISBN 979-8087-05-4. (Indonésia)

Cingak malih

[uah | uah wit]

Pranala jaba

[uah | uah wit]

 Uni Éropa