Portaal:Biologie
Grondslagen van de biologieBiologie is de natuurwetenschap die levende wezens en daarmee samenhangende verschijnselen bestudeert. Kenmerkend voor levende wezens is de combinatie van stofwisseling, gevoeligheid voor prikkels, het vermogen een eigen constant inwendig milieu te handhaven en vermeerdering. Deze eigenschappen resulteren samen in de instandhouding van het organisme en van de soort waartoe het behoort. Onder de biologie vallen uiteenlopende deelgebieden als de biochemie, de ecologie, de ethologie - de studie van dierlijk gedrag, en de paleontologie of fossielenleer. De veelvuldig geciteerde uitspraak van Theodosius Dobzhansky "Niets in de biologie heeft betekenis behalve in het licht van de evolutie" geeft aan hoe belangrijk de evolutietheorie is als basis voor de biologie. Een ander verbindend element in de biologie is de celtheorie: al het leven bestaat uit levende cellen. En ten slotte gaat de biologie er praktisch van uit dat leven het resultaat is van chemische en fysische processen; de hedendaagse biologie benadert het leven op een materialistische wijze volgens de wetenschappelijke methode. Dit uitgangspunt en genoemde basale theorieën vormen samen al geruime tijd de grondslag van de biologie. Het feit dat biologie een natuurwetenschap is, maakt dat experimentele en kwantitatieve benaderingen en causale verklaringen overheersen. Lees verder in het artikel Biologie..... |
De cel is de kleinste eenheid waaruit alle organismen of levende wezens zijn opgebouwd. Alle planten en dieren maar ook bacteriën en schimmels bestaan dus uit cellen. De cel bestaat onder meer uit een celmembraan, het cytoplasma waarin bij hogere levensvormen dan bacteriën een celkern en celorganellen aanwezig zijn. Er zijn ook levende wezens die slechts uit één cel bestaan: de eencelligen. Een plantaardige cel heeft naast de celmembraan ook een celwand, terwijl een dierlijke cel alleen door een celmembraan omgeven is.
| ||||||||||||
Planten, dieren en overige organismenIn de biologie bestudeert men planten en dieren, maar ook schimmels, bacteriën en protisten. Binnen de dierkunde gaat het om de studie van onder meer zoogdieren in de mammalogie, vogels in de ornithologie, insecten in de entomologie, amfibieën en reptielen in de herpetologie en vissen in de ichtyologie. Tot de plantkunde rekent men de boomkunde, de fytopathologie - de studie van plantenziekten, en soms de mycologie - de studie van paddenstoelen. Binnen de paleontologie of fossielenleer vindt studie plaats van fossiele planten en dieren. Hieronder volgt een overzicht van belangrijke pagina's op de Nederlandse Wikipedia, aangaande planten, dieren en micro-organismen. Categorieën:
Lijsten:
|
Biologen 
Een selectie uit de lijst van biologen:
| ||||||||||||
EvolutieDe evolutietheorie is een essentiële theorie binnen de biologie. Deze werd in 1859 gepubliceerd in het boek On the Origin of Species door Charles Darwin. De theorie is sindsdien uitgebreid met inzichten uit de genetica en deze uitbreiding staat ook bekend als de moderne synthese of het neodarwinisme. Categorie: Evolutie Artikelen: Fossiele overgangsvormen - Natuurlijke selectie - Mutatie - Punctuated equilibrium - Convergente evolutie - Adaptieve radiatie |
Ontstaan van het levenHoe het leven is ontstaan is nog niet precies bekend. In de biologie is de evolutietheorie richtinggevend voor het verklaren van de ontwikkeling van het leven tot de huidige levensvormen. Ook de stap naar de eerste primitieve levensvormen, het ontstaan van het leven, wordt als een natuurlijke proces gezien waarbij niet-levende materie, zoals eenvoudige organische verbindingen de basis vormde. Er zijn diverse experimenten verricht die deze theorie ondersteunen. Buiten de biologie bestaan overigens geheel andere verklaringswijzen. Artikelen: abiogenese - Intelligent design - Emanationisme - Astrobiologie - Creationisme | ||||||||||||
BiochemieDe biochemie en moleculaire biologie bestuderen de eigenschappen van chemische stoffen (biomoleculen en mineralen) die in organismen voorkomen, de manier waarop deze stoffen in het organisme worden geproduceerd, hoe de productie wordt gereguleerd, etcetera. Een belangrijk hoogtepunt was de ontrafeling van de moleculaire structuur van DNA in 1959 door Francis Crick en James Watson. De biotechnologie is technologie die gebruikmaakt van de opgedane, biologische kennis. Categorie: Biochemie Artikelen: Aminozuur - Eiwitten - DNA - RNA - Citroenzuurcyclus - Polymerasekettingreactie - Natuurproduct – Neurotransmitters |
GeneticaDe genetica onderzoekt hoe eigenschappen van organismen van de verschillende soorten overerven. De eerste experimentele resultaten werden in 1865 gepubliceerd door Gregor Mendel, de zogenaamde wetten van Mendel. Genetisch onderzoek gebeurt door op moleculair niveau naar DNA en RNA te kijken, maar ook door de verschuivingen van genfrequenties in populaties te meten (zie populatiegenetica). Portaal : Genetica Categorieën: Genetica - Bio-informatica Artikelen: Bio-informatica - Menselijkgenoomproject - Gen - Springend gen - Genetische technologie - Genetische code - DNA | ||||||||||||
TaxonomieDe taxonomie is de wetenschap van het vinden, beschrijven en indelen van organismen. De eenheid is het taxon, oftewel de taxonomische groep, een groep organismen waarvan taxonomen vinden dat zij bij elkaar horen. Taxa kunnen een naam krijgen. Een belangrijke persoon in de taxonomie is Carl Linnaeus die de binomiale nomenclatuur introduceerde. Sinds de publicatie van de evolutietheorie wordt taxonomische indeling geacht de veronderstelde afstamming te weerspiegelen. Categorie: Taxonomie Artikelen: Cladistiek - Soort - Leven op aarde - Prokaryoten - Eukaryoten |
Virologie en microbiologieDe virologie bestudeert virussen en de microbiologie bestudeert microscopische organismen. De eerste microscopische organismen werden waargenomen door Antoni van Leeuwenhoek in 1679, door gebruik te maken van zijn zelfgemaakte microscoop. Rond 1860 maakte Louis Pasteur duidelijk dat dergelijke organismen bijna overal voorkomen. In 1884 ontwikkelde Hans Christian Gram een manier om bacteriën te kleuren (zie Gramkleuring), om hun waarneming onder een microscoop te vergemakkelijken. Categorieën: Microbiologie - Virus - Infectieziekte Artikelen: Micro-organisme - Antibioticum - Escherichia coli - Pantoffeldiertjes - Amoebe | ||||||||||||
EcologieDe ecologie houdt zich bezig met de relaties tussen soorten onderling en met hun zowel levende als niet-levende omgeving. Deze biologische vakwetenschap probeert te beschrijven hoe, en te verklaren waardoor soorten voorkomen waar ze voorkomen, hoe de wisselwerking tussen soorten verloopt en hoe er vormen van evenwicht en dynamiek ontstaan. Ecologie bestudeert ook welke invloed het handelen van de mens heeft. In de populatiebiologie worden mathematische modellen gemaakt van bijvoorbeeld predator-prooi relaties. Lijst: Ecologie van A tot Z Artikelen: Ecosysteem - Biodiversiteit - Niche - Concurrentie - Vegetatiekunde |
VegetatiekundeDe vegetatiekunde richt zich op de relatie tussen plantensoorten en hun omgeving en plantensoorten onderling. Een belangrijk deel van de vegetatiekunde is de plantensociologie. Hierin worden planten van verschillende soorten binnen een ecosysteem als een gemeenschap gezien. Deze associaties, een specifieke samenstelling van verschillende soorten, kunnen onderzoekers iets vertellen over de eigenschappen van het landschap waarin deze vegetatie groeit. Categorieën: Ecologie - Vegetatiekunde - Plantengemeenschap - Syntaxonomie Lijst: Vegetatiekunde van A tot Z Artikelen: Vegetatiekunde - Victor Westhoff - Plantengemeenschap - Josias Braun-Blanquet - Associatie (vegetatiekunde) - Kensoort - Syntaxonomie | ||||||||||||
EthologieDe ethologie bestudeert het gedrag van dieren. Systematisch onderzoek op dit gebied begon rond 1950 met Karl von Frisch (bijen), Konrad Lorenz (ganzen) en Niko Tinbergen (graafwespen). De ethologie maakt gebruik van objectieve beschrijvingen van gedrag en probeert niet in te voelen wat er in een dier om gaat. In 1975 publiceerde Edward Osborne Wilson een boek waarin hij de sociobiologie introduceerde. Hij zetten daarin sociaal gedrag in het perspectief van de evolutie. Artikelen: Territorium - Balts |
Biologie van de mensBiologisch gezien is de mens een diersoort en veel biologische theorieën zijn van toepassing op de mens. In 2003 werden overblijfselen van een mensensoort gevonden op een Indonesisch eiland, zie Homo floresiensis. Veel biologisch onderzoek vindt plaats ten dienste van de gezondheid van de mens. Dergelijk onderzoek grenst aan geneeskunde. Artikelen: Menselijke biologie - Menselijke anatomie - Gezondheid - Aids - Seksualiteit - Voeding - Stamceltherapie - IVF - Immuunsysteem - Biometrie - Homo (geslacht) | ||||||||||||
Biologie en samenlevingBiologisch onderzoek is op verschillende manieren verbonden met de samenleving, bijvoorbeeld als het gaat om natuurbescherming en landbouw, maar ook bij gezondheid, zoals de preventie van epidemieën, en voedsel. Categorieën: Natuur - Milieu - Exoot Lijsten: Natuur en milieu van A tot Z Artikelen: Natuur - Milieu - Biologische bestrijding - Biotechnologie - Rode lijst - Biologische landbouw, Natuurgebied - Vogelgriep - Domesticatie - Bosbouw - Klonen |
En verder | ||||||||||||
| Meewerken | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Gewenste artikelenEen selectie uit de lijst: Gewenste artikelen - Biologie BioBlitz/Bioblitz (en) · Köhler's Medizinal-Pflanzen (de/en) · Hvaldimir (en) · Isorenieratene (en) · Chlamydomonas nivalis (en/fr) · ACSF3 (en) · SHC014-CoV (en) · Calpaïne (en) · Cathepsine (en) · Amyloïdprecursoreiwit (en) · Calcium in biologie (en) · Nucleus paraventricularis (en) · Sialinezuur (en) · Pars tuberalis (en) · In-gel-digestie (de/en) · Vloeistofchromatografie gekoppeld aan massaspectrometrie (en) · Chromaffiene cel (en) · Corneaal endotheel (en) · Corticospinaal (en) · Cre/loxP-systeem (en/de) · FYN (en) · Immunoglobuline-superfamilie (en) · Ito-cel (en) · L1 (eiwit) - (en) · NCAM (en) · Neurectoderm (en) · Radiale glia/Radiaire glia (en) · Spondin 1 (en) · Src (gen) - (en) · Subgranulaire zone (en) · Subventriculaire zone (en) · Tandontwikkeling (en) · Trombospondine-1 (en) · VCAM-1 (en) · Pebra (en) · Phenethylamin (en/de)
William Henry Hudson (en/es) · William Beebe (en)  Zie ook lijst gewenste artikelen: amfibieën, fauna, flora, insecten, paddenstoelen, reptielen, vogels, weekdieren |
Nieuwe artikelenMet een selectie uit de onderstaande lijsten Ardetosaurus · Goudhartkalkbekertje · Nucleus supraopticus · Selectine · Brookesia nana · Echte galwespen · Fluweelkaptangare · Witkeelmeerkat · Chinese lepelsteur · Zevenhutten [bewerk]
Zie Wikipedia:Wikiproject/Dieren voor het hoofdartikel over dit onderwerp. | ||||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||
