Piri-piri

Piri-piri
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	psiankowce
Rodzina	psiankowate
Rodzaj	papryka
Gatunek	papryka roczna
Odmiana	piri-piri
	Nazwa systematyczna
	Capsicum annuum L.; Sp. Pl. 188 1753
	Multimedia w Wikimedia Commons

Piri-piri – odmiana uprawowa papryki rocznej (Capsicum annuum). Angielska nazwa odmiany to African Birds Eye Chili. Używane są nazwy piri-piri, pili-pili, peri-peri lub peli-peli. Różnice w pisowni wywodzą się z różnic językowych (piri-piri pochodzi z języka portugalskiego)^[3]. Jest uprawiana w Ghanie, Malawi, Mozambiku, Nigerii, Zimbabwe, Republice Południowej Afryki, Ugandzie. Jest zaliczana do tzw. papryk chili^[4].

Morfologia

Rośliny tej odmiany są zazwyczaj silnie rozkrzewione i osiągają do 45-120 centymetrów wysokości. Liście mają 4–7 cm długości i 1,3–1,5 cm szerokości. Owoce mierzą do 2,5 centymetrów, niedojrzałe są zielone, dojrzałe – czerwone lub fioletowe. Niektóre formy piri-piri posiadają wysoką ostrość w skali Scoville'a (175 000 jednostek)^[4].

Zastosowanie

Kulinaria: w kuchni afrykańskiej piri-piri jest często używane do przygotowywania sosów, past i olejków przyprawowych oraz marynat do mięs, drobiu i różnorodnych ryb. Piri-piri jest szeroko stosowane w wielu daniach kuchni portugalskiej^[4].
Sos piri: Jest to ostry zachodnioafrykański sos, przyrządzany z suszonych i namoczonych papryk piri-piri. Jest ważną przyprawą do zachodnioafrykańskich zup i gulaszy. Chociaż pochodzenie tego sosu jest prawdopodobnie portugalskie, teraz uważany jest za klasyczną przyprawę zachodnioafrykańską i esencjonalny dodatek do posiłków w wielu gospodarstwach domowych. W Portugalii określenie „sos piri” stosowane jest do wielu pikantnych sosów, zawierających piri-piri^[4].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2012-08-13] (ang.).
↑ African Bird's Eye Chili. [dostęp 2013-02-03].
↑ ^a ^b ^c ^d Pepper Profile: African Birdseye. [dostęp 2013-02-03].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2012-08-13] (ang.).

[3] African Bird's Eye Chili. [dostęp 2013-02-03].

[piri-4] Pepper Profile: African Birdseye. [dostęp 2013-02-03].

[1]

[2]

[3]

[4]