Diktatura

Diktatura (nga latinishtja dictatura) shfrytëzimi i pakufishëm i fuqisë nga ana e një apo më shumë personave, veçanërisht në shtet. Është për t'u dalluar tubimi i përkohshëm i të drejtave të ushtrimit të fuqisë me qëllim tejkalimi të situatave të rënda (jashtëzakonshme). Diktatura në jetën e përditshme përdoret si shprehje me të cilën kuptohet sundim permanent, si kundërvlerë e demokracisë. Një rast klasik i gjendjes së jashtëzakonshme (e përkohshme), në Romen e vjetër kërkonte vënien e një Diktatori në krye të shtetit. Në shtete me sisteme parlamentare demokratike, fuqi kushtetues e pushteti i jepet kryetarit të shtetit ose ndonjë organi tjetër shtetërorë më qëllim të ndërmarrjes së masave për mbajtjen e sigurisë së rendit publik (p.sh. Gjendja e jashtëzakonshme, Shtetrrethimi, Ora policore, dhe forma tjera të kufizimeve të të drejtave të garantuara me kushtetutë). Veçori e gjitha këtyre kufizimeve është koha e kufizuar për organin fuqiplotë. Në anën tjetër, ushtri i pa kufizuar kohor, është ngushtë i lidhur me ngulfatjen e opozitës si dhe mënjanimin e të drejtave themelore të qytetarëve të garantuara me kushtetutë, nëse ato më parë kanë ekzistuar. Mbajtëse e diktaturës zakonisht është një parti e ardhur në pushtet nëpërmjet ndonjë forme revolucioni apo puçi. Gjatë shekullit të kaluara, Fashizmi, Nacional-socializmi dhe Komunizmi kanë qenë sisteme të dalluar në të cilat ka vepruar kjo formë, që ndryshe quhej edhe diktatura totalitare.

Shembuj të diktaturave

Disa shtete, regjimi politik i të cilëve ishte (ose vazhdon të jetë) diktaturë:

Gjermania Naziste nën Adolf Hitlerin
Italia Fashiste nën Benito Musolinin
Bashkimi Sovjetik nën Josif Stalini
Kuba nën Fidel Castro
Republika Popullore e Shqipërisë nën Enver Hoxha
Haiti nën François Duvalier
Koreja e Veriut nën Dinastinë Kim
Kina nën Mao Zedong
Filipinet nën Ferdinand Marcos
Kampuchea Demokratike (Kamboxhia e sotme) nën Pol Pot
Kili nën Augusto Pinochet
Brunei nën Hassanal Bolkiah
Perandoria e Japonisë nën Hirohito

Shih edhe

Diktatori