Wikipedia:Strona główna

Z nowych i ostatnio rozbudowanych artykułów w Wikipedii:

…jakie żeberka znajdują się na jajach Sematuridae? (na zdjęciu)
…do czego porównano grę Cronos: The New Dawn?
…ile lat mogą przelegiwać włochacze pasiaki, czekając na dogodne warunki?
…która kobieta jako druga w historii pełniła funkcję głowy państwa, nie będąc monarchinią?
…komu przypisywano odpowiedzialność za śmierć ministra Pierackiego w zamachu w 1934?
…że dzwon okrętowy z ORP Pilica znajduje się w zbiorach Skansenu Rzeki Pilicy w Tomaszowie Mazowieckim?

Inwazja Rosji na Ukrainę • wojna Izraela z Hamasem • XIX Konkurs Chopinowski
- Pokojową Nagrodę Nobla otrzymała María Corina Machado za „niestrudzoną pracę na rzecz praw demokratycznych narodu wenezuelskiego i za jej walkę o sprawiedliwe i pokojowe przejście od dyktatury do demokracji” (10 października)
- Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury otrzymał László Krasznahorkai (na zdjęciu) za „fascynującą i wizjonerską twórczość, która w obliczu apokaliptycznego terroru potwierdza siłę sztuki” (9 października)
- Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii otrzymali Susumu Kitagawa, Richard Robson i Omar M. Yaghi za rozwój szkieletów metalo-organicznych (8 października)
- Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki otrzymali John Clarke, Michel Devoret i John M. Martinis za odkrycie makroskopowego tunelowania kwantowo-mechanicznego i kwantyzacji energii w obwodzie elektrycznym (7 października)
- Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny otrzymali Mary Brunkow, Fred Ramsdell i Shimon Sakaguchi za odkrycia dotyczące obwodowej tolerancji immunologicznej (6 października)
Zmarli: Adam Strzembosz • John Gurdon • Munyoro Nyamau • Muhammad Tahir Ajala • Ivan Klíma • Patricia Routledge • Jane Goodall

10 października: imieniny obchodzą m.in.: Leon, Tomiła i Zbigniew
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1410 – w trakcie wielkiej wojny polskie wojska pokonały Krzyżaków w bitwie pod Koronowem
- 1835 – zmarł polski poeta, tłumacz, teoretyk i krytyk literacki Kazimierz Brodziński
- 1930 – urodził się brytyjski dramaturg Harold Pinter, przedstawiciel teatru absurdu, laureat literackiej Nagrody Nobla
- 1970 – zmarł polski polityk i dyplomata Adam Rapacki, minister spraw zagranicznych PRL, który w 1957 na forum ONZ przedstawił propozycję utworzenia strefy bezatomowej w Europie Środkowej, tzw. plan Rapackiego
- 1985 – zmarli: amerykański aktor teatralny i filmowy Yul Brynner (Król i ja, Siedmiu wspaniałych), oraz amerykański reżyser, producent i scenarzysta filmowy Orson Welles (na fotografii), autor nowatorskiego dramatu Obywatel Kane


Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Kazachstanie – lista miejsc w Kazachstanie wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO, ustanowionej na mocy Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjętej przez UNESCO na 17. sesji w Paryżu 16 listopada 1972 roku i ratyfikowanej przez Kazachstan 29 kwietnia 1994 roku. Obecnie na liście znajduje się 6 obiektów: 3 dziedzictwa kulturowego oraz 3 o charakterze dziedzictwa przyrodniczego. Są to: Jedwabny Szlak, Mauzoleum Chodży Ahmada Jasawiego, petroglify w krajobrazie archeologicznym Tamgały, Saryarka: step i jeziora północnego Kazachstanu, Zachodni Tienszan oraz chłodne pustynie Turanu. Na kazachstańskiej liście informacyjnej UNESCO – liście obiektów, które Kazachstan zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa – znajduje się 13 obiektów. Czytaj więcej…


Tapirowate – rodzina ssaków kopytnych z rzędu nieparzystokopytnych. Do rodziny należą duże ssaki o długości ciała 180–300 cm z zaokrąglonym ciałem z tyłu wraz z tylnymi kończynami, zwężającym się w kierunku nosa i kończyn przednich, z krótkimi, muskularnymi nogami, ciemnym kolorem futra, grubą skórą i szczeciniastymi, porozrzucanymi włosami. Występują w krainie indomalajskiej oraz neotropikalnej. Zamieszkują tropikalne i subtropikalne, wilgotne lasy górskie, nizinne, bagienne i mgliste, paramo, sezonowo wilgotne łąki i sawanny; są silnie związane z wodą i środowiskami nadrzecznymi. Tapirowate przede wszystkim prowadzą nocny i zmierzchowy tryb życia, ponieważ jako duże zwierzęta mają trudności z odprowadzaniem nadmiaru ciepła ze względu na niski stosunek powierzchni do objętości. Wszystkie gatunki tapirów zagrożone są wyginięciem. Czytaj więcej…
