Wikipedia:Strona główna

Z nowych i ostatnio rozbudowanych artykułów w Wikipedii:


…kto, jeśli nie kościelny, może posługiwać w parafii? (na zdjęciu)
…czym są i gdzie chroni się bory sasankowe?
…co wspólnego z torfowiskami może mieć Kadzidło?
…że pierwsza namibijska lekarka i późniejsza wicepremierka kraju kształciła się w Polsce?
…który argentyński piłkarz otrzymał imię na cześć głównego bohatera filmu Kevin sam w domu?
…w jakich okolicznościach utworzono obszar chronionego krajobrazu „Równina Kurpiowska i Dolina Dolnej Narwi”? (na zdjęciu)

Inwazja Rosji na Ukrainę • wojna Izraela z Hamasem • XIX Konkurs Chopinowski
- Pokojową Nagrodę Nobla otrzymała María Corina Machado za „niestrudzoną pracę na rzecz praw demokratycznych narodu wenezuelskiego i za jej walkę o sprawiedliwe i pokojowe przejście od dyktatury do demokracji” (10 października)
- Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury otrzymał László Krasznahorkai (na zdjęciu) za „fascynującą i wizjonerską twórczość, która w obliczu apokaliptycznego terroru potwierdza siłę sztuki” (9 października)
- Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii otrzymali Susumu Kitagawa, Richard Robson i Omar M. Yaghi za rozwój szkieletów metalo-organicznych (8 października)
- Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki otrzymali John Clarke, Michel Devoret i John M. Martinis za odkrycie makroskopowego tunelowania kwantowo-mechanicznego i kwantyzacji energii w obwodzie elektrycznym (7 października)
- Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny otrzymali Mary Brunkow, Fred Ramsdell i Shimon Sakaguchi za odkrycia dotyczące obwodowej tolerancji immunologicznej (6 października)
Zmarli: Diane Keaton • John Lodge • Mirosław Chojecki • Adam Strzembosz • John Gurdon • Munyoro Nyamau • Muhammad Tahir Ajala • Ivan Klíma • Patricia Routledge

13 października: imieniny obchodzą m.in.: Teofil, Wacława i Wenanty; o zachodzie słońca rozpoczyna się Szmini Aceret, kończące Święto Namiotów
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1680 – urodziła się Katarzyna Opalińska, królowa Polski i księżna Lotaryngii jako żona Stanisława Leszczyńskiego
- 1815 – w Pizzo został rozstrzelany francuski marszałek Joachim Murat, były król Neapolu
- 1880 – urodził się polski historyk prawa Stefan Ehrenkreutz, profesor i rektor Uniwersytetu Stefana Batorego, senator II RP
- 1925 – urodziła się brytyjska polityk partii konserwatywnej Margaret Thatcher (na fotografii), premier Wielkiej Brytanii w latach 1979-1990, której stanowczość doprowadziła do nadania jej przydomku „Żelaznej Damy”
- 1930 – urodziła się polska prozaiczka i dramatopisarka Teresa Lubkiewicz-Urbanowicz, autorka słuchowisk Polskiego Radia, współtwórczyni radiowej powieści W Jezioranach, autorka powieści Boża podszewka, na podstawie której powstał serial telewizyjny
- 1990 – zmarł wietnamski generał, polityk, dyplomata Lê Đức Thọ, laureat Pokojowej Nagrody Nobla
- 2010 – miliard ludzi na całym świecie śledziło telewizyjną relację z akcji uwalniania górników zasypanych w kopalni miedzi i złota niepodal Copiapó w Chile


Drozd śpiewak – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny drozdowatych, zamieszkującego Eurazję. Wierzch ciała brązowy o ciepłym odcieniu, kuper i pokrywy nadogonowe oliwkowe, ogon i wierzch głowy pomarańczowobrązowe. Spód ciała kremowy z gęstymi brązowymi plamkami. Wyróżnia się trzy podgatunki. Gniazduje w lasach, ogrodach oraz parkach. Jest częściowo gatunkiem wędrownym, wiele ptaków zimuje w południowej Europie, Afryce Północnej i na Bliskim Wschodzie. Migrują zarówno populacje miejskie, jak i siedlisk naturalnych. Ptak buduje w krzakach lub na drzewach zgrabne, wyłożone błotem gniazdo w kształcie filiżanki. Składa w nim cztery lub pięć ciemno nakrapianych niebieskich jaj. Jest gatunkiem wszystkożernym. Pomimo iż gatunek nie jest zagrożony wyginięciem w skali globalnej, w niektórych częściach Europy nastąpił poważny spadek populacji, prawdopodobnie z powodu zmian w sposobach uprawy roli. Czytaj więcej…


Moskwicz 400/401 – radzieckie samochody osobowe produkowane przez Moskiewską Fabrykę Samochodów Małolitrażowych w latach 1946–1956, na bazie niemieckiego Opla Kadetta K38. Wybór Kadetta jako pierwowzoru taniego i popularnego samochodu dla ludności ZSRR został dokonany osobiście przez Józefa Stalina tuż po zakończeniu wojny w Europie, na pokazie samochodów na Kremlu w czerwcu 1945 roku. 400/401 były pierwszymi samochodami marki Moskwicz. W pojeździe montowano silnik dolnozaworowy M-400 o pojemności 1074 cm³ i maksymalnej mocy 23 KM przy 3600 obr./min. Powstało niecałe 250 tysięcy egzemplarzy samochodu, większość w podstawowej wersji czterodrzwiowego sedana; oprócz tego produkowano kabriolet oraz furgon. Czytaj więcej…