Сүрүн сирэй

Ыстатыйаны саҕалыырга көмөлөһөр Сирдьит баар. Сигэтин аллара маннык кинигэ ойуутун таһыгар булуоҥ .

Сахалыы буукубалар браузергар тахсыбат буоллахтарына маны баттаа

Бикипиэдьийэ — бу элбэх омук тылынан суруллар аһаҕас энциклопедия
Манна ким баҕалаах талбыт ыстатыйатын уларытар эбэтэр саҥа ыстатыйаны суруйар кыахтаах. Билигин Бикипиэдьийэҕэ 17705 сахалыы, уонна атын 330 омук тылынан өссө 63 мөлүйүөнтэн тахса ыстатыйа баар.

This is Wikipedia in Sakha language | Это раздел Википедии на якутском (саха) языке | Как помочь разделу, если Вы плохо владеете или не владеете языком саха.

nothumb Энциклопедия сахалыы ыстатыйалара Категорияларынан бөлөхтөөһүн — Алпаабытынан сааһылааһын — Саҥа ыстатыйаны Сирдьит көмөтүнэн суруйуу

nothumb Бикипиэдьийэ туһунан Бастаан маны аах — Ыйытыылар (Стол вопросов) — Кэпсэтэр сир — Суруйуу сиэрэ

Саргы-дьаалы Сахам тыла, Айхал-алгыс Сахам тыла, Уруй олук Сахам тыла, Кун бэлэҕэ Сахам тыла, Эйигин мин ыҥырыаҕым, «Ийээ!» диэммин хаһыытыаҕым. Тоҕойдору туораан ис, Арҕастары ааһан ис, Саргы дьайаан Сахам тыла, Сарыал санаа — Сахам тыла! Саха народнай суруйааччыта Бүөтүр Тобуруокап

Бырайыак кылгас устуоруйата маннык — бастаан 2006 сыл бүтэһигэр: бу тугуй, тоҕо атын омуктарга баарый, биһиэхэ суоҕуй, — диэн ыйытыылар кэнниттэн: арай?, тоҕо сатаныа суоҕай? — диэн саарабыл кэнниттэн: ээ, чэ холонон көрүөххэ, — диэнтэн тахсыбыт суол. Кыттар дьон араас идэлээх, араас дойдуга олорор, саастарынан эмиэ тэҥэ суох дьон. Биһиги санаабытыгар дьон элбэхтик кытыннаҕына, бэрт эбит диэн биһирээтэҕинэ, сүрдээх, кэскиллээх буолар туруктаах бырайыак. Күн-түүн көннөрү дьон көмөтүнэн ис хоһооно да тупса, ыстатыйатын ахсаана да элбии турар.

Алтынньы 1 күнэ Аан дойдуга Кофе күнэ ХНТ ХНТ — Дойдулар ардыларынааҕы кырдьаҕастар күннэрэ ЮНЕСКО ЮНЕСКО — Дойдулар ардыларынааҕы Музыка күнэ Аан дойдутааҕы вегетарианство күнэ Кытай Кытай — Кытай Норуотун Өрөспүүбүлүкэтин күнэ Азербайджан Азербайджан — Прокуратура үлэһиттэрин күнэ Арассыыйа Арассыыйа — Хонуутааҕы сэриилэр күннэрэ Узбекистан Узбекистан — Учуутал уонна уһуйааччы күнэ Соҕуруу Кэриэйэ Соҕуруу Кэриэйэ — Сэбилэниилээх күүстэр күннэрэ Түбэлтэлэр Б.э.инн. 331 — Александр Македонскай Персия ыраахтааҕытын Дарий III сэриитин быһаарыылаах Гавгамела кыргыһыытыгар кыайбыт. 1847 — Германияҕа «Siemens» хампаанньа төрүттэммит. Бу хампаанньаҕа сыһыаннаах инновациялар: стрелкалаах телеграф, динамо-машина, Атлантиканы туоруур телеграф лиинийэтэ, трамвай, троллейбус, электровоз, истэр аппарат, импланнанар кардиостимулятор, цифровой АТС уо.д.а. 1927 — Дьокуускайга Содур ыарыыларын эмтиир (венерология) диспансер аһыллыбыт. 1928 — Сэбиэскэй Сойууска бастакы биэс сыллаах былаан (пятилетка) саҕаламмыт. Бу былаан чэрчитинэн элбэх баараҕай бырайыактар олоххо киирэннэр аграрнай дойду индустриальнайга кубулуйбут. 1935 — Өлөөн культбазатыгар кииннээх Өлөөн оройуона тэриллибит. Оройуон састаабыгар Анаабыр оройуонуттан Дьилиндэ, Кирбэй, Өлөөн, уонна Мэгэдьэк оройуонуттан Солоҕоон сэбиэттэрэ киирбиттэрэ. 1943 — Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа Фёдор Попов Глушец диэн дэриэбинэ аттыгар өстөөх уотун аннынан биир бастакыннан Днепр өрүһү туораан тахсыбыт. Өстөөх траншеяларыгар бастакынан ыстанан тиийэн илиинэн охсуһуу кэмигэр пулеметтарын былдьаабыт. Бу охсуһууга 23 ньиэмэс саллаатын уонна эпиһиэрин охторбут. Салгыы уонунан ааҕыллар өстөөхтөр хос атаакаларын төттөрү охсубут. Уотунан өйөөн бэйэтин подразделениета өрүһү туоруурун хааччыйбыт. 1949 — Кытайга хомуньуустар гражданскай сэриигэ кыайан Кытай Норуотун Өрөспүүбүлүкэтин олохтообуттар. 1964 — Дьоппуоҥҥа «Синкансэн» диэн түргэн пуойастар сырыылара аһыллыбыт. Маҥнай кинилэр Токио уонна Осака куораттар ыккардыларыгар сүүрбүттэр. 1971 — АХШ-га Флорида штатыгар аан дойдуга саамай улахан көр-нар киинэ аһыллыбыт — «Диснейуорлд». Төрөөбүттэр 1912 — Лев Гумилёв — былыргы түүрдэр, хунну, хазар уо.д.а истиэп омуктарын устуоруйаларын чинчийбит учуонай, бөлүһүөк, бэйиэт. Кини аатынан Казахстан Нур-Султаныгар универститет ааттаммыта. 1928 — Михаил Дьячек — тутааччы, Вилюйгэсстрой СМУ монтажниктарын биригэдьиирэ, Социалистыы Үлэ Дьоруойа. 1937 — Илья Макаров — устуоруйа билимин хандьыдаата, ССРС култууратын туйгуна. 1964 — Афанасий Максимов — “Якол”, "Илин", “Илин Тур” тэрилтэлэри төрүттээччи урбаанньыт, СӨ бэлиитигэ, Ил Түмэн II, III, IV ыҥырыыларын дьокутаата, Дьокуускай куорат дууматын III ыҥырыытын дьокутаата, 2003-2008 сылларга “Саханефтегаз” ННГК ААО бэрэсидьиэнэ. Саха Өрөспүүбүлүкэтин авиациятын үтүөлээх үлэһитэ. Өлбүттэр 1995 — Дмитрий Максимов (12.05.1933 төр.) — тыйаатыр устуоруйатын чинчийбит учуонай, искусствоведение билимин хандьыдаата. Телеграм-ханаалбытыгар суруттаххына биһиги да үөрүөхпүт, бэйэҥ да астыныаҥ ;) Көрүү Билэҕин дуо… Теҥри (таҥара) диэн тыл былыргы түүр бичигинэн 1926 с. алтынньытыгар Э.К.Пекарскай тылдьытыгар бүтэһик тыллары суруйбут. Ол туһунан Саха Сирин правительствотын Председателигэр М.К. Аммосовка телегамма охсубут. Правительство политкаторжаннар Ленинградтааҕы обществоларын кытта Тылдьыт ааптарын чиэстээһини тэрийбиттэр. Бүлүү өрүс бассейныгар 15664 уу салаата сүүрүгүрдэн киирэр. Онтон улахан салаалара: Марха, Чуона, Улахан Вава, Ахтаранда, Улахан Ботуобуйа, Түҥ, Түүкээн онтон да атыттар. Өрүс бассейныгар 67266 күөл баар, онтон улаханнара Нидьили (119 кв. км), Сүгдьээр (80 кв.км), Богуда (22,6 кв. км), дириҥнэрэ - Муоһааны (110 м). Француз чинчийээччитэ Кароль Ферре былыргы сахаларга олохторун-дьаһахтарын сүрүннүүр сүрүн өйдөбүлүнэн ат-сылгы буолар дии саныыр. Кини аттаахтар цивилизациялара диэн өйдөбүлү киллэрбит. Былыргы түүр бичигэ балтараа тыһыынча сыл устата (15 үйэ) туттуллубут. X-с үйэҕэ симэлийэн, атын суругунан уларытыллан барбыт. Аатырбыт "Земля Санникова" диэн кинигэ уонна киинэ геройун сиэнин дьиэтэ Дьокуускайга хойукка дылы турбут үһү. Билигин Кружалоҕа саҥаттан тутуллубут "Атыыһыт Санников дьиэтэ" диэн баар. Аттила 452 сыллаахха Италияҕа кимэн киирэн римляннары кыайбыта, ол гынан баран Рим папатын Леону кытта кэпсэтии кэнниттэн дойдутугар төннүбүтэ. Бу түгэн история биир улуу кистэлэңинэн ааҕыллар. Исландияҕа саха атыгар майгынныыр аттар бааллар. Бу Италияттан төрүттээх ас аата устурууна диэн тылтан тахсыбыт эбит. Сорох саха тылларын атын омук тылыгар сатаан тылбаастыыр кыах суох. Архыып | RSS | Көрүү Соторутааҥы ыстатыйалар Ааҕыҥ, көннөрүҥ Бу күннэрдээҕи уларыйыылар — ким тугу суруйбутун көрүөххэ сөп. ‎Тульчынка Соб ‎Гринвуд Сээмэтри ‎Проспект Парк (Бруклин) ‎Ван Кортландт Парк ‎Freedom Financ ‎Kalahari Resorts ‎National Amusements ‎Gaikai Sony Music Publishing ‎Арктика Records ‎Duoraan Records Сильныця (өрүс) ‎Попов Петр Васильевич Максимова Татьяна Ивановна Иванов Петр Николаевич ‎Егорова Любовь Софроновна Григорьева Екатерина Степановна Васильева Юлия Николаевна Афанасьева Зинаида Михайловна Афанасьева Валентина Петровна Афанасьев Алексей Никифорович ‎Новикова Галина Васильевна Егорова Татьяна Константиновна ‎Саввинова Раиса Архиповна Чойнова Алевтина Николаевна Филиппов Пантелеймон Павлович Федорова Елена Петровна ‎Трофимова Зинаида Захаровна Трофимов Степан Афанасьевич ‎Степанова Венера Егоровна Федоров Михаил Александрович Прокопьева Альбина Афанасьевна Бу саҥа ыстатыйалар, онон өссө чочулла илик буолуохтарын сөп. Алҕастаах буоллахтарына харса суох көннөрүҥ. Сахалыы Бикитиэкэҕэ киирэн айымньыларда ааҕыҥ. Саҥа айымньылары угаҥҥыт көмө буолуҥ. Ыстатыйалар барыта: Алпаабытынан | Категорияларынан | Көрүү		Бүгүҥҥү ойуу Круглая нетопырь (Platax orbicularis), Красное море, Египет. Она относится к семейству Ephippidae, или лопатообразных. Этот вид встречается в Индо-Пацифике, но был зарегистрирован за пределами своего естественного ареала в западной части Атлантического океана. Взрослая особь может достигать длины 40 сантиметров (16 дюймов). Көрүү Үчүгэй (сэргэммит) ыстатыйа Кыталыктар Кыталык (Grus leucogeranus) — сэдэх көтөр, туруйа көрүҥэр киирэр. 1 м 40 см үрдүк кыталык ыйааһына 6 киилэ буолар. Атыырын ыйааһына тыһытынааҕар ыарахан. Кыталык дьүһүнэ кылбаа маҥан, сирэйэ түүтэ суох, уот кыһыл. Атахтара кытархайдар. Кынатын төбөтө харалаах. Кыталык оҕото төбөтө, кэтэҕэ кытархай кугас, атын түүтэ сырдык кугас. Сымыыттан тахсарыгар хараҕа халлаан күөҕэ өҥнөөх, алта ыйыгар араҕас буолар. Аан дойду кыталыга үс популяциялаах: илиҥҥи, киин уонна арҕаа. Кыталык илиҥҥи популяцията Саха сиригэр Халыма намталыгар сайылыыр, кыстыыр сирэ — Янцзы өрүс орто тардыыта, Кытай соҕуруулуу-илин өттө. (өссө…) Атын үчүгэй (сэргэммит) ыстатыйалар | Хандьыдааттар | Көрүү Бастыҥ ыстатыйа Яков Федорович Санников (1844—1908) — өбүгэлэрин үгэстэрин тутуһан нуучча уонна омук полярниктарыгар сүҥкэн улахан үтүөнү-өҥөнү оҥорбут саха атыыһыта. Кини суон сураҕа Муустаах байҕал кытыытынан эрэ буолбакка, бүтүн Россия үрдүнэн биллибит. Булуҥҥа былыр «халлааҥҥа таҥара, биһиэхэ Яков Санников» дииллэр эбит. 1886 сыллаахха доктор Бунге экспедициятыгар көмөлөспүт. 1894 сыллаахха барон Толль Ф.Нансеҥҥа депо тутарыгар көмөлөспүт. Ол өҥөлөрүн иһин икки кыһыл көмүс мэтээлинэн наҕараадаламмыт (онтон биирин Швеция ыраахтааҕыта Оскар биэрбит). (өссө…) Бастыҥ ыстатыйалар | Хандьыдааттар | Көрүү Көмүөл күүһэ Бүгүн бу ыстатыйалары тупсарабыт, тылбаастыыбыт: Бастакы хардыылар Ханнык баҕарар Бикипиэдьийэҕэ баар буолуохтаах ыстатыйалар испииһэктэрэ — туохтан саҕалыаххытын билбэт буоллаххытына манна киирэн көрүҥ — баҕар бэйэҕитигэр чугас тиэмэни булуоххут. Манна атын тиһик баар. Статьи для перевода — манна тылбаастаныахтаах ыстатыйалар испииһэктэрэ бэриллэр. Здесь обсуждаем текущие дела по «обустройству» Саха Википедии Прессаҕа сахалыы Бикипиэдьийэ туһунан Ыйытыылар (Стол вопросов) — манна тугу баҕарар ыйытыаххытын сөп (можете задавать любые вопросы). Манна тылбаастаныахтаах тиэрминнэри ырытабыт: баттаа Эбэҥки бикипиэдьийэтэ Дулгаан бикипиэдьийэтэ Тупсарыллыахтаах ыстатыйалар тиһиктэрэ — баҕар сэргиир, билэр-көрөр тиэмэҕит баара буолуо. Бикипиэдьийэҕэ уруулуу Биики Домоҕу сэргиэххитин сөп. Онно бэргэн этиилэр, өс хоһоонноро, интервьюлартан, айымньылартан быһа тардыылар бааллар: Биики Домох (нууччалыыта Викицитатник) Амма улууһа — Бастыҥ ыстатыйаҕа хандьыдаат Ыстатыйаны уларытыы киинэ курдук көстүүтэ: Көмө:1-кы уруок Ыҥырыы Хаһыаттарга, сурунаалларга, атын да сирдэргэ Бикипиэдьийэни ахтыбыт буоллахтарына биһиги үөрэбит. Тоҕото өйдөнөр — ол аата үлэбит си-дьүгээр хаалбатын, дьоҥҥо туһалааҕын бэлиэтэ. Ити бастакытынан. Иккиһинэн — төһөнөн элбэх киһи билэр да, оччонон элбэх киһи кыттар. Онон күннүккүтүгэр (блогкутугар) кэмиттэн кэмигэр ахтар буолуҥ, элбэх дьоҥҥо туһаайан суруйар дуу этэр дуу буоллаххытына эмиэ бикипиэдьийэни кыбытар буолуҥ. Манна оннук ахтыллыбыт түгэннэр испииһэктэрэ баар. Көрүү Саҥа ыстатыйаны эбиэххэ Cуруйарга сүбэлэр
200 000+ Ааҥыл (English) · Испаан (Español) · Италия (Italiano) · Ниэмэс (Deutsch) · Нидерлаан (Nederlands) · Поляк (Polski) · Португаал (Português) · Нуучча (Русский) · Француз (Français) · Швед (Svenska) · Дьоппуон (日本語) 100 000+ Арааб (العربية) · Волапюк (Volapük) · Каталон (Català) · Кытай (中文) · Норвежскай (Norsk) · Румыын (Română) · Туурок (Türkçe) · Украин (Українська) · Фиин (Suomi) · Чех (Čeština) · Эсперанто (Esperanto) 50 000+ Болгаар (Български) · Мадьаар (Magyar) · Дания (Dansk) · Иврит (עברית) · Индонезия (Bahasa Indonesia) · Кэриэй (한국어) · Литовскай (Lietuvių) · Серб (Српски) · Словаак (Slovenčina) · Словен (Slovenščina) 20 000+ Баск (Euskara) · Бишнуприя-манипури (ইমার ঠার/বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী) · Босния (Bosanski) · Вьетнам (Tiếng Việt) · Галисийскай (Galego) · Гириэк (Ελληνικά) · Грузиин (ქართული) · Малаай (Bahasa Melayu) · Неварскай (नेपालभाषा) · Норвегия-Нюнорск (Nynorsk) · Персия (فارسی) · Себуан (Sinugboanong) · Таай (ไทย) · Телугу (తెలుగు) · Судургу ааҥыл (Simple English) · Хорваат (Hrvatski) · Эстон (Eesti) Түүр тыллара Азербайджан • Алтаай • Башкиир • Гагауз • Казаах • Каракалпаак • Харачай-Балкаар • Кыргыыс • Кырыым татаар • Соҕуруу азербайджааннар тыллара • Татаар • Туркмен • Туурак • Узбек • Уйгуур • Чувааш Бары тыллар · Multilingual coordination · Бикипиэдьийэ саҥа тылынан · Саҥа сайдан эрэр салаалары өйөөһүн   Уруулуу ситимнэр Wikimedia Пуондата элбэх омук тылынан тахсар, көҥүл уларытыллар уонна туһаныллар хас да тус-туһунан бырайыактардаах: Биики Тылдьыт Тылдьыт уонна тезаурус Wikibooks Үөрэх кинигэлэрэ уонна ыйыылар-кэрдиилэр Биики Сонун Сонуннар Сахалыы бикитиэкэ Айымньылар Биики Домох Бэргэн этиилэр, сытааталар Биики Хааһах Ойуулар, уонна да атын медиа-билэлэр   Meta-Wiki Бикимиэдьийэ пуондатын ситим-сирэ Бикибэрситиэт Көҥүл-босхо үөрэхтээһин матырыйааллара   Киирэн көрүҥ, сорох бырайыактар нууччалыы барыллардаахтар, холобур Викиновости эбэтэр Викицитатник