صفحهٔ اصلی

دانشنامه‌ای آزاد که همه می‌توانند آن را ویرایش کنند؛
با ۱٬۰۵۸٬۱۲۳ مقاله به زبان فارسی

مقالهٔ برگزیده

عملیات بارباروسا که با عنوان تهاجم آلمان به اتحاد جماهیر شوروی نیز شناخته می‌شود، اسم رمز یورش ورماخت و برخی متحدانش در نیروهای محور به اتحاد جماهیر شوروی در جریان جنگ جهانی دوم بود که به‌عنوان بزرگ‌ترین و گسترده‌ترین یورش نظامی تاریخ در روز یکشنبه ۲۲ ژوئن ۱۹۴۱ آغاز شد. این عملیات قصد داشت هدف ایدئولوژیک آلمان برای تصرف سرزمین‌های غربی شوروی به‌عنوان فضای حیاتی و جای دادن نژاد آلمانی در آن را به منصه اجرا بگذارد. هدف آلمانی‌ها از طرح جامع برای شرق به‌دست آوردن منابع نفتی قفقاز و همچنین اراضی کشاورزی شوروی بود. در دو سال منتهی به جنگ، دولت‌های آلمان و شوروی معاهدات سیاسی و اقتصادی با اهداف راهبردی میان خود به امضا رسانده بودند. در پی حصول فراغت از جبهه غربی پس از پیروزی بر فرانسه در مهٔ ۱۹۴۰، فرماندهی عالی ورماخت ژوئیهٔ همان سال آغاز به طرح‌ریزی یک تهاجم به شوروی کرد که در نهایت در ۱۸ دسامبر ۱۹۴۰ با صدور فرمان شماره ۲۱ پیشوا نهایی شد. در طول عملیات بارباروسا، حدود سه میلیون نیروی مهاجم در جبهه‌ای به‌طول ۲۹۰۰ کیلومتر با قریب به ۶۰۰ هزار خودرو و ۶۲۵ هزار اسب، به شوروی حمله بردند. این تهاجم نقطه اوج جنگ جهانی دوم به‌لحاظ جغرافیایی و نظامی بود. آغاز این عملیات موجب گشوده شدن جبهه شرقی جنگ برای آلمان گردید؛ جبهه‌ای که بیشترین شمار نیروها نسبت به هر جبهه دیگری در تاریخ را به خود دید و تأثیر بسزایی بر سیر جنگ جهانی دوم و تاریخ سده بیستم داشت. در جریان این عملیات نیروهای آلمانی با جلوداری چهار گروه زرهی زیر چتر پشتیبانی هوایی لوفت‌وافه، با غافلگیر کردن ارتش سرخ در مجموعه‌ای از حملات متوالی، در مدتی کوتاه یعنی کمتر از شش ماه، پیشروی سریعی در سه محور راهبردی شمالی، مرکزی و جنوبی در عمق ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ کیلومتری تا حومه لنینگراد، مسکو و روستوف-نا-دونو صورت دادند.

ادامه… مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ امروز

آیا می‌دانستید که …؟

… نشان شیر و خورشید سرخ هنوز یکی از نشان‌های رسمی در نهضت بین‌المللی صلیب سرخ و هلال احمر است و دولت ایران همچنان حق استفاده از این نشان را محفوظ می‌دارد؟ (در تصویر)
… لیلی امیرارجمند که بنیان‌گذار و نخستین مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بود، در سال ۲۰۲۱ از سوی مجلهٔ سایت اند ساوند جزو ۱۰۰ قهرمان پنهان سینما معرفی شده است؟
… فرایند فروپاشی یک ستاره و تبدیل آن به سیاه‌چاله در کمتر از ۱ ثانیه روی می‌دهد؟
… وقتی مهندسان نظامی آمریکا دیدند که عمق نفوذ برای بمب‌های سنگرشکن، فارغ از سرعت و ارتفاع پرتاب آنها تقریباً یکی است، گیج شدند تا این که کسی نظریه‌ای از کتاب اصول ریاضی فلسفهٔ طبیعی نوشتهٔ نیوتن را به آن‌ها یادآوری کرد؟
… کارلوس سانتانا در نام‌گذاری آهنگ «حادثه در نشابور»، قتل‌عام ۱۸۰۴ هائیتی را احتمالاً با کشتار سال ۱۲۲۱ مغول‌ها در نیشابور اشتباه گرفته بود؟
… شهرزاد، بازیگر ایرانی، پس از انقلاب ۱۳۵۷ و از دست دادن همۀ دارایی‌هایش، بی‌خانمان شد تا جایی که در روستاهای دورافتادۀ طبس و کرمان هم روزگار گذراند؟

بیشتر… – پیشنهاد یک مقاله

دربارهٔ ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۳۲۹ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند. هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدیدآوردند.

ویکی‌پدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ نوزدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب می‌شود. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۱۵ مهر ۱۴۰۴ خورشیدی) ۱٬۰۵۸٬۱۲۳ نوشتار دارد.

ادامه… ویکی‌پدیا، بدون نیاز به اینترنت

از میان خبرها

جین گودال

جین گودال (در تصویر) جانورشناس و نخستی‌شناس انگلیسی در سن ۹۱ سالگی درگذشت.
پیتر موتاریکا به‌عنوان رئیس‌جمهور مالاوی انتخاب شد.
تیفون راگاسا در تایوان و فیلیپین دست کم ۲۸ کشته برجای گذاشت.
عربستان سعودی و پاکستان توافقنامه‌ای برای دفاع از یکدیگر در برابر حملات امضا کردند.
رابرت ردفورد بازیگر و فیلم‌ساز آمریکایی، در ۸۹ سالگی درگذشت.

یادبودها

امروز: سه‌شنبه، ۷ اکتبر ۲۰۲۵ میلادی برابر ۱۵ مهر ۱۴۰۴ هجری خورشیدی و ۱۴ ربیع‌الثانی ۱۴۴۷ هجری قمری (UTC)

در ایران: جشن مهرگان

رویدادها

۱۹۴۹ - جمهوری دموکراتیک آلمان (آلمان شرقی) بنیان نهاده شد.
۱۹۸۱ - پارلمان مصر پس از ترور انور سادات، جانشین وی حسنی مبارک را رئیس‌جمهور این کشور اعلام کرد.
۲۰۰۱ - ارتش ایالات متحده آمریکا حمله به افغانستان را با هدف براندازی حکومت طالبان و دستگیری اعضای القاعده در این کشور، آغاز کرد.

زادروزها

۱۸۸۵ - زادروز نیلز بور (در تصویر) فیزیکدان دانمارکی، برندهٔ جایزه نوبل فیزیک
۱۹۰۰ - زادروز هاینریش هیملر فرمانده اِس اِس و از مردان مقتدر آلمان نازی و مسئول اصلی هولوکاست
۱۹۳۱ - زادروز دزموند توتو فعال صلح و رهبر جنبش ضد آپارتاید آفریقای جنوبی، برندهٔ جایزه نوبل صلح سال ۱۹۸۴
۱۹۵۲ - زادروز ولادیمیر پوتین دومین رئیس‌جمهور کشور روسیه بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی
۱۹۸۲ - زادروز جرمین دفو بازیکن فوتبال اهل انگلستان
۱۹۹۷ - زادروز نیکول مینز بازیگر ترنس آمریکایی

درگذشت‌ها

۹۲۹ - درگذشت شارل ساده پادشاه فرانسه از سال ۸۹۸ تا ۹۲۲ (میلادی)
۱۷۰۸ - درگذشت گورو گوبیند سینگ دهمین گورو در آئین سیک
۱۸۴۹ - درگذشت ادگار آلن پو نویسنده داستان‌های کوتاه، شاعر و منتقد آمریکایی
۱۹۲۶ - درگذشت امیل کریپلین روانپزشک آلمانی
۱۹۸۰ - درگذشت رستم گیو مؤسس بنیاد خیریه گیو و سناتور مجلس سنا اهل ایران
۲۰۰۶ - درگذشت آنا پولیتکوفسکایا روزنامه‌نگار و فعال حقوق بشر اهل روسیه
۲۰۰۸ - درگذشت جرج پالاده زیست‌شناس یاخته‌ای رومانیایی، برندهٔ جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی سال ۱۹۷۴ به همراه آلبرت کلود و کریستین دِدوو

→ روز قبل – روز بعد ←
یادبودهای اکتبر – یادبودهای بیشتر…