صفحهٔ اصلی

دانشنامه‌ای آزاد که همه می‌توانند آن را ویرایش کنند؛
با ۱٬۰۵۷٬۷۳۴ مقاله به زبان فارسی

مقالهٔ برگزیده

سردر ساختمان مجلس شورای ملی

جنبش مشروطه، جنبش مشروطه‌خواهی یا جنبش مشروطیت مجموعه کوشش‌ها و رویدادهایی در نظر و عمل است که برای محدود شدن اختیارات پادشاه در نظام سلطنتی ایران و نهادینه‌سازی حقوق اساسی مانند آزادی فردی، عدالت قضایی و حاکمیت قانون آغاز شد و به دگرگونی نظام سیاسی ایران قاجاری از پادشاهی مطلقه به پادشاهی مشروطه منجر گردید. این جنبش از سال ۱۲۸۴ خورشیدی با وقوع اعتراضات منتهی به انقلاب مشروطه آغاز شد و می‌توان شکست استبداد صغیر و پایان حکومت محمدعلی شاه در مرداد ۱۲۸۸ را (به سبب پایان حکمرانی آخرین پادشاه ایران در نظام حکومتی پادشاهی مطلقه) زمان پایان آن دانست. در سال‌های سلطنت ناصرالدین شاه برخی ایرانیان به‌واسطهٔ تحصیل یا تجارت در اروپا و عثمانی، با مظاهر پیشرفت در غرب آشنا شدند و تلاش کردند به نحوی حاکمان ایران را پذیرا به اصلاحات و مردم ایران را دگرگون و بیدار نمایند. نخستین جرقهٔ این جنبش در سطح سیاسی در ۲۱ آذر ۱۲۸۴ زده شد که علاءالدوله، حاکم تهران، چند تن از تاجران خوشنام تهران را به خاطر افزایش قیمت قند، فلک کرد. در پی این جرقه، سلسله‌ای از اعتراض‌ها و بست‌نشینی‌ها به رهبری دو مجتهد سرشناس تهران، سید محمد طباطبایی و سید عبدالله بهبهانی شکل گرفت. مجموعه اعتراضات و دنباله آن، نظیر مهاجرت روحانیان به قم و بست‌نشینی اصناف در باغ سفارت بریتانیا در تهران به نام انقلاب مشروطه نامیده می‌شود. دستاورد این انقلاب، امضای فرمان مشروطیت به دست شاه وقت ایران، مظفرالدین شاه، تشکیل مجلس شورای ملی و تدوین قانون اساسی مشروطه بود. پیروزی انقلاب مشروطه، فضای آزادی ایجاد کرد که در آن روزنامه‌نگاران، واعظان مشروطه‌خواه، احزاب و انجمن‌ها نقدهای تندی به سنت‌های قدیمی، اصحاب قدرت و محمدعلی شاه — شاه جدید که با درگذشت پدرش به مقام شاهی رسیده بود — وارد می‌کردند.

ادامه… مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ امروز

آیا می‌دانستید که …؟

… دقیقی آغاز کننده سرایش شاهنامه و از معدود شاعران ادبیات فارسی است که آئین مزدیسنا داشته است؟ (در تصویر)
… قلعه دختر به قلعه‌های دست‌نیافتنی‌ای می‌گفتند که تصرف آنها مشکل بوده است و در چندین شهر ایران آثاری از آنها برجای مانده است. همچنین گاه در مقابل آنها قلعه دیگری به نام قلعه پسر ساخته می‌شد؟
… در جریان محاکمهٔ پزشک احمدی در سال ۱۳۲۰، احمد کسروی با این عنوان که او «واسطه افزار جرم» بوده نه عامل آن، وکیل مدافع وی بود؟
… ام‌تی‌وی نخستین شبکه تلویزیونی جهان بود که به‌طور شبانه‌روزی موسیقی پخش می‌کرد؟
… بهاءالدین ولد نام پدر و بهاء ولد نام پسر مولوی بوده است؟
… برج گنبد کاووس بلندترین بنای آجری دنیا است و بیش از هزارسال قدمت دارد؟
… یوناتان نتانیاهو برادر بزرگ‌تر بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل در جریان عملیات آزادسازی مسافران هواپیمای فرانسوی در ۴ ژوئیه ۱۹۷۶ در فرودگاه انتبه کشته شد؟

بیشتر… – پیشنهاد یک مقاله

دربارهٔ ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۳۲۹ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند. هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدیدآوردند.

ویکی‌پدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ نوزدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب می‌شود. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۱۱ مهر ۱۴۰۴ خورشیدی) ۱٬۰۵۷٬۷۳۴ نوشتار دارد.

ادامه… ویکی‌پدیا، بدون نیاز به اینترنت

از میان خبرها

پیتر موتاریکا

پیتر موتاریکا (در تصویر) به‌عنوان رئیس‌جمهور مالاوی انتخاب شد.
تیفون راگاسا در تایوان و فیلیپین دست کم ۲۸ کشته برجای گذاشت.
عربستان سعودی و پاکستان توافقنامه‌ای برای دفاع از یکدیگر در برابر حملات امضا کردند.
رابرت ردفورد بازیگر و فیلم‌ساز آمریکایی، در ۸۹ سالگی درگذشت.
در عرصهٔ تلویزیون، استودیو جایزه بهترین مجموعهٔ کمدی و پیت جایزه بهترین مجموعهٔ درام را در جوایز امی ساعات پربیننده برنده شدند.

یادبودها

امروز: جمعه، ۳ اکتبر ۲۰۲۵ میلادی برابر ۱۱ مهر ۱۴۰۴ هجری خورشیدی و ۱۰ ربیع‌الثانی ۱۴۴۷ هجری قمری (UTC)

در آلمان: روز وحدت

رویدادها

۵۶ پیش از میلاد - در طی نشست لوکا، سه تن از سرداران روم به نام‌های ژول سزار، پومپه و کراسوس، تصمیم به حمله به امپراتوری ایران را گرفتند. در این جنگ که به جنگ حران معروف است، کراسوس توسط سردار ایرانی، سورنا کشته شد.
۱۸۳۶ - چارلز داروین (در تصویر)، پس از ۵ سال دریانوردی با کشتی بیگل به بریتانیا بازگشت. او پس از این سفر نگره فرگشت خود را پایه‌گذاری کرد.
۱۸۷۰ - شهر رم پایتخت ایتالیا شد.
۱۹۳۳ – عبدالحسین تیمورتاش، دولت‌مرد ایرانی در دوره‌های قاجار و پهلوی، در زندان قصر تهران به دست «پزشک احمدی» به قتل رسید.
۱۹۳۵ – اتیوپی توسط ایتالیا اشغال شد.
۱۹۵۸ – نخستین فرستنده تلویزیونی در ایران آغاز به کار کرد.
۱۹۹۰ – با پیوستن نواحی جمهوری دموکراتیک آلمان به جمهوری فدرال آلمان، اتحاد رسمی آلمان شرقی و غربی شکل‌گرفت.

زادروزها

۱۱۸۲ - زادروز فرانسیس آسیزی از مقدس‌ترین شخصیت‌های عالم مسیحیت، بنیان‌گذار فرقه فرانسیسکن‌ها
۱۸۹۵ - زادروز سرگئی یسنین شاعر روس
۱۸۹۷ - زادروز لویی آراگون رمان‌نویس و شاعر فرانسوی
۱۹۲۵ - زادروز گور ویدال رمان‌نویس و نمایشنامه‌نویس آمریکایی
۱۹۶۹ - زادروز گوئن استفانی خوانندهٔ پاپ و طراح مد آمریکایی
۱۹۸۱ - زادروز زلاتان ابراهیموویچ فوتبالیست سوئدی

درگذشت‌ها

درگذشت فاطمه معصومه دختر موسی بن جعفر
۱۳۸۵ - درگذشت عمران صلاحی شاعر، نویسنده، مترجم و طنزپرداز ایرانی
۱۸۹۶ - درگذشت ویلیام موریس شاعر، هنرمند و انقلابی سوسیالیست
۱۹۲۹ - درگذشت گوستاف اشترزمان سیاستمدار آزادی‌خواه آلمانی، صدراعظم آلمان، برندهٔ جایزه صلح نوبل سال ۱۹۲۶ به همراه آریستید بریان
۱۹۳۱ - درگذشت کارل نیلسن آهنگساز دانمارکی
۱۹۶۷ - درگذشت وودی گاتری خواننده، ترانه‌سرا و نوازندهٔ گیتار آمریکایی
۱۹۸۷ - درگذشت ژان آنوئیل دراماتورژ و فیلم‌نامه‌نویس فرانسوی
۲۰۰۴ - درگذشت جنت لی بازیگر آمریکایی

→ روز قبل – روز بعد ←
یادبودهای اکتبر – یادبودهای بیشتر…